حمام نشیمن(sitz bath)+ روش انجام حمام سیتز؛ درمان بیماریهای مقعدی

بیماری ها و مشکلات ناحیه مقعد، معمولا درد، خونریزی، زخم یا حتی اختلال در فعالیت های روزانه به همراه دارد. حمام سیتز (sitz bath) یا حمام نشیمن یکی از راه های کاهش علائم ناشی از بواسیر، شقاق، کیست مویی، فیستول و حتی آبسه می باشد. همچنین از حمام نشیمن می توان برای درمان مشکلات زنان مانند عفونت واژن استفاده کرد.

در این مطلب به طور کامل نحوه استفاده از این حمام، نحوه تهیه و برخی کاربردهای آن را بازگو کرده ایم.

حمام نشیمن یا sitz bath چیست؟

به طور کلی به نشستن در لگن یا وان آب حاوی نمک یا… حمام نشیمن گفته می شود. حمام سیتز یا همان حمام نشیمن، نوعی دوش مقعدی می باشد که افراد مبتلا به بیماری های مقعدی، حساسیت های پوستی و باکتریایی می توانند از آن استفاده کنند. Sitz Bath به نوعی یک روش التیام بخش برای کاهش علائم ناشی از ناهنجاری های مقعدی می باشد که استفاده از آن بسیار آسان است.
این روش کاهش درد، بسیار کارآمد بوده و از هزینه یا اتلاف وقت زیادی برخوردار نیست به همین منظور افراد به راحتی می توانند از حمام نشیمن استفاده نمایند.
نحوه کار حمام نشیمن به این گونه می باشد که با افزایش گردش خون در ناحیه مقعد، موجب کاهش علائم بیماری یا تحریک پوست شده و اثربخشی روشهای درمانی را چند برابر می کند.

بیشتر بخوانید در: ساختار رکتوم و مقعد

کاربرد حمام سیتز یا نشیمن

همانطور که گفته شد حمام نشیمن یا سیتز یک روش التیام بخش و از بین برنده علائمی چون درد، سوزش، خارش یا التهاب مقعدی یا ناحیه تناسلی می باشد. علاوه بر آن حمام سیتز کاربرد بسیاری برای خانمهای باردار یا افرادی که به تازگی زایمان کرده اند دارد.
بنابراین برخی از کاربرد های حمام نشیمن عبارت اند از:

• کاهش دهنده تورم ناشی از زایمان
• کاهش دهنده درد ناشی از بیماری های مقعدی
• از بین برنده التهاب ناشی از هموروئید یا شقاق
• از بین برنده علائمی چون سوزش یا خارش مقعد
• بهبود زخم ناشی از جراحی های مقعدی
• ملایم کردن و التیام دادن پوست ناحیه
• نرم کردن ناحیه مقعد در زمان ابتلا به یبوست در بارداری

تاثیر حمام نشیمن بر بواسیر

بواسیر یا هموروئید نوعی بیماری مقعدی می باشد که ناشی از متورم شدن عروق درون مقعد شکل گرفته و علائمی چون تورم حاشیه دهانه مقعد، درد شدید، خونریزی، سوزش و خارش به همراه دارد. استفاده از حمام نشیمنگاهی برای کاهش التهاب و درد ناشی از بواسیر به نوعی موثر بوده و از نتایج مناسبی برخوردار خواهد بود. روند کار این روش به این گونه است که با افزایش گردش خون در این ناحیه ابتدا اجابت مزاج را برای بیمار آسان و سپس پوست را ملایم تر می کند. در نتیجه درد بیمار کم شده و پوست ناحیه ضدعفونی می گردد.

شقاق

شقاق نیز دیگر بیماری مقعدی می باشد که با بروز شکاف یا زخم های کوچکی در ناحیه مقعد پدید آمده و موجب بروز سوزش شدید مقعدی، خونریزی و زخم های کوچک می شود. حمام نشیمن یکی از راه های کاهش علائم شقاق یا فیشر می باشد که قبل درمان و پس از درمان و کاهش علائم و التهابات ناشی از آن مناسب است. زخم های ناشی از فیشر یا شقاق با استفاده از حمام نشیمن ضد عفونی شده و التهابات ناحیه را از بین خواهد برد در نتیجه اگر بیمار تحت درمان باشد روند تسریع وی بهتر پیش خواهد رفت.

فیستول و آبسه

فیستول یا آبسه مقعدی که از بیماری های رایج و عفونی ناحیه مقعد می باشد، ناشی از ایجاد توده عفونی به نام آبسه و در نهایت ایجاد بافت فیستول می گردد. فیستول موجب ایجاد مجرا یا کانال میان دو بافت بدن شده و علائمی چون خروش ترشحات مقعدی، عفونت، درد شدید و بوی بد می گردد. حمام نشیمن تا حدودی در کاهش این علائم موثر بوده و آن را التیام می بخشد. همچنین به دلیل وجود ماده ضدعفونی کننده طبیعی موجود در آب (نمک، جوش شیرین یا آب) ناحیه ضد عفونی شده و امکان افزایش روند تسریع وجود دارد.

مطالعه بیشتر: فیستول چیست؟

چه کسانی از حمام نشیمن استفاده کنند؟

به طور کلی استفاده از حمام نشیمن محدودیتی ندارد و هر فردی که درد خارش، سوزش، التهاب یا علائم زننده در ناحیه مقعد دارد میتواند از حمام نشیمن استفاده کند. اما برخی افراد دارای شرایط خاص تری بوده و این حمام می تواند کمک شایانی در بهبودی آنها داشته باشد.
برای مثال این افراد عبارت اند از:

• افراد مبتلا به بیماری های مقعدی مانند (بواسیر، شقاق، فیستول، آبسه، زگیل تناسلی و…)
• زنانی که زایمان کرده اند
• افرادی که جراحی در ناحیه واژن یا مقعد داشته اند
• افرادی که پوست آنها دچار التهاب شده است
• بیمارانی که دچار یبوست مزمن یا حاد هستند
• خانمهای مبتلا به عفونت های واژینال
• بیمارانی که جراحی مقعدی مانند جراحی بواسیر انجام داده اند

طریقه استفاده از حمام سیتز

تهیه و آماده سازی حمام نشیمن بسیار آسان بوده و هر فردی می تواند به راحتی به آن دسترسی داشته باشد. برای استفاده از حمام سیتز تنها یک لگن یا وان، آب ولرم، نمک، جوش شیرین یا سرکه مورد نیاز می باشد.
تهیه این حمام بسیار آسان بوده و تنها کافی است مقداری آب ولرم (نه سرد و نه گرم ) داخل لگن بریزید. به گونه ای که ناحیه نشیمنگاه شما کاملا درون آب قرار گیرد. سپس مقداری نمک، سرکه یا جوش شیرین درون آب ریخته و به مدت 20 دقیقه درون آن بنشینید.
می توانید هفته ای دو بار به مدت 20 دقیقه از حمام نشیمنگاهی یا حمام سیتز استفاده نموده و علائم و التهابات این ناحیه را کاهش دهید.
مراحل تهیه:

• تهیه یک تشت، لگن یا وان تمیز و بدون هیچگونه آلودگی
• قرار دادن مقدار مورد نیاز آب ولرم (به گونه ای که نشیمنگاه فرد به طور کامل درون آب باشد)
• اضافه کردن نمک، سرکه سفید یا جوش شیرین به آب (یکی از موارد اضافه گردد)
• قرار گیری و نشستن در آب به مدت 20 دقیقه
• خارج شدن از آب و خشک کردن ناحیه با دستمال تمیز
• فراموش نکنید که خشک کردن ناحیه مقعد به دلیل پیشگیری از التهاب مجدد و باقی ماندن رطوبت یک امر بسیار مهم می باشد که می بایست حتما آن را به خاطر بسپارید. البته که از استفاده از حوله های خشک و دستمال های سخت که موجب خراش مقعد می شود خود داری و از یک دستمال نرم و ملایم تر استفاده کنید.

اثر گذاری بر بیماری های مقعدی

همانطور که گفته شد، حمام نشیمن موجب کاهش علائم ناشی از بیماری های مقعدی میگردد. اما این نکته را به خاطر داشته باشید این روش بهترین روش درمانی نبوده و تنها یک راه برای التیام درد است. برای مثال افراد مبتلا به اینگونه بیماری ها می بایست آن را توسط پزشک متخصص و به کارگیری یک روش مناسب چون لیزر درمان نمایند.
در نتیجه حمام سیتز یا حمام نشیمن به تنهایی قادر به درمان عفونت یا بیماری ها نخواهد بود.

سوالات متداول