وجود فیستول در بدن نشانه ای از یک فرآیند التهابی یا عفونی حاد است که نشان دهنده ایجاد ارتباط غیر طبیعی و ناسالم بین دو بافت یا اندام، میباشد. در این وضعیت عملکرد طبیعی اندام های درگیر مختل شده و زمینه ساز بروز عفونت های مکرر، ترشحات زیاد و درد مداوم خواهد شد.
در صورت تداوم فیستول مقعدی بدون درمان مناسب، بافت های اطراف ممکن است دچار تخریب، فیبروز یا آبسه های عمیق شوند. علاوه بر تاثیرات موضعی، وجود فیستول فعال منجر به انتشار عفونت به سایر نواحی بدن و در موارد پیشرفته حتی بروز عفونت سیستمیک خواهد شد. از این رو، فیستول را باید یک بیماری فعال و پیش رونده دانست که نیاز به ارزیابی و درمان تخصصی برای جلوگیری از بروز عوارض فیستول در بدن دارد.
درمان قطعی فیستول مقعدی بدون جراحی
جهت درمان فیستول مقعدی در سریعترین زمان ممکن، بدون درد و بیهوشی با ما تماس بگیرید و همین حالا نوبت خود را رزرو کنید.
عوارض فیستول مقعدی چیست
عوارض وجود فیستول مقعدی معمولا ناشی از التهاب و عفونت مزمن در مسیر غیرطبیعی بین کانال مقعد و پوست اطراف آن است. این بیماری حتی در حالت پایدار و بدون پیشرفت نیز میتواند باعث بروز مشکلات متعددی شده که بر سلامت عمومی و کیفیت زندگی فرد تاثیر بسزایی خواهد داشت.
- از جمله عوارض اصلی فیستول مقعدی میتوان به ترشحات مداوم چرکی یا بدبو اشاره کرد که به دلیل حضور باکتری های بی هوازی در مسیر فیستول ایجاد میشود. این ترشحات ممکن است باعث تحریک، خارش و ایجاد التهاب در پوست اطراف مقعد فرد بیمار شوند. همچنین، وجود درد مزمن یا تیر کشنده در ناحیه مقعد، به خصوص هنگام نشستن یا اجابت مزاج، از دیگر عوارض آزاردهنده فیستول مقعدی میباشد.
- فیستول مقعدی به دلیل تماس مداوم با ترشحات عفونی، می تواند موجب زخم شدن پوست اطراف ناحیه، سفتی یا فیبروز بافتی شده و در برخی بیماران، این التهاب مزمن به تغییرات ساختاری در کانال مقعد منجر شده که حرکات طبیعی روده را مختل میسازد.
- از نظر عملکردی، وجود فیستول ممکن است با کاهش قدرت عضلات اسفنکتری همراه باشد که در طول زمان باعث ایجاد درجاتی از بی اختیاری در دفع گاز یا مقداری مدفوع خواهد شد. علاوه بر این، بوی ناخوشایند، ترشحات پیوسته و نیاز مکرر به شستشو یا پانسمان باعث ناراحتی روانی و اضطراب در بیمار خواهد شد.
- در نهایت، فیستول مقعدی حتی در صورت عدم پیشرفت یا عفونت فعال، به دلیل ماهیت مزمن و ترشح دار خود، می تواند منبع دائمی التهاب و آزار برای فرد بیمار بوده و سلامت فیزیکی و روانی او را تحت تاثیر قرار دهد.
بیشتر بخوانید: عمل فیستول | 10 تکنینک جراحی فیستول مقعدی 2025
آیا فیستول باعث سرطان میشود
بیماری فیستول که به طور مداوم وجود داشته باشد و درمان نشده رها شود، بعد از مدتی طولانی معمولا 10 تا 15 سال، در موارد خیلی کم ممکن است باعث تشکیل سرطان غده ای (adenocarcinoma) یا سرطان سنگفرشی(SCC) شود.
با توجه به عکس فیستول متوجه خواهید شد که این بیماری مثل یک زخم باز دائمی بوده که مدام دچار عفونت و التهاب میشود. این التهاب مداوم باعث تحریک پی در پی سلول های دیواره فیستول شده و آنها برای ترمیم، به طور مداوم تقسیم میشوند. در این حالت احتمال خطا و جهش بالا رفته تا زمانی که سرطان شکل گیرد. این روند آهسته بوده و معمولا سال ها طول میکشد. اما، عدم درمان فیستول در آینده میتواند منجر به سرطان شود.
آیا فیستول به خودی خود خوب میشود
برخلاف بسیاری از زخم ها و آسیب های بافتی سطحی، فیستول به خودی خود تمایل به ترمیم نداشته و مسیر غیر طبیعی ایجاد شده بین کانال مقعد و پوست اطراف، بدون مداخله پزشکی بسته نخواهد شد. فیستول مقعدی خودش خوب نمیشود و دلیل اصلی این مسئله، ساختار خاص فیستول مقعدی و شرایط محیطی که در آن وجود دارد، میباشد.
- به علت بافت پوششی پایداری که فیستول دارد، بدن آن را به عنوان یک مسیر غیر طبیعی اما ثابت شناسایی کرده و تمایلی به بستن آن نشان نمیدهد.
- همچنین، به دلیل ارتباط مداوم با منبع آلودگی در فیستول مقعدی حتی اگر بدن بخواهد این مسیر را ببندد، دوباره میکروب و ترشحات از داخل روده وارد مجرا شده و عفونت دوباره را ایجاد میکند.
- دلیل دیگری که نشان میدهد فیستول مقعدی خودش خوب نمی شود، پوشیده شدن مجرای فیستول با بافت زخمی و سفت میباشد. این بافت مانند یک جداره پلاستیکی عمل کرده و به سلول های ترمیمی بدن اجازه رشد در مجرای فیستول را نمیدهد. در نتیجه، به جای اینکه مسیر فیستول با بافت سالم پر شود، به صورت لوله فیبروتیک باقی مانده و فیستول مقعدی را به بیماری ای که نیاز به درمان پزشکی دارد، تبدیل میکند.
فیستول مقعدی غیر قابل درمان نیست اما این نکته را نیز باید در نظر داشته باشید که هیچگونه دارو و پمادی نمیتواند فیستول مقعدی را در بدن از بین ببرد. هیچ نوع آنتی بیوتیک، پماد ضدعفونی کننده یا درمان خانگی فیستول قادر به بستن مسیر فیستول نخواهد بود و داروها تنها می توانند علائم موقت مانند درد یا التهاب را کاهش دهند. اما، خود فیستول بدون مداخله جراحی یا تکنیک های تخصصی مانند لیزر فیستول به طور کامل بسته نمیشود.
بیشتر مطالعه کنید: درمان فیستول با لیزر و بدون عمل – علائم فیستول- کلینیک نشیمنگاه
آیا میشود فیستول را عمل نکرد
افرادی که این سوال را می پرسند و نمیخواهند فیستول خود را با لیزر و یا روش های سنتی جراحی درمان کنند، اغلب به استفاده از پماد آنتی فیستول و داروهای مختلف روی آورده که در درمان فیستول ناکارآمد خواهند بود.
عدم درمان فیستول مقعدی با لیزر و اکتفا به داروها و پمادهای مختلف تنها باعث طولانی تر شدن وجود درد و التهاب در بدن بیمار شده و هیچ فایده دیگری نخواهند داشت.
عدم درمان فیستول با مداخله پزشکی و استفاده مکرر یا طولانی مدت از داروها و پمادها می تواند عوارض جدیدی در بدن ایجاد کند. برخی از این عوارض عبارتند از:
- تحریک یا سوختگی پوست اطراف مقعد، به‌خصوص در اثر پمادهای شیمیایی قوی.
- تغییر رنگ یا نازک شدن پوست در اثر استفاده طولانی مدت از کرم های استروئیدی.
- اختلال در فلور طبیعی باکتری های پوست که می تواند زمینه تشکیل عفونت های ثانویه را فراهم کند.
- وابستگی موقت به دارو و کاهش اثر بخشی آن در طول زمان.
- تشدید التهاب یا تحریک مزمن در صورت استفاده نامناسب یا بیش از حد.
بنابراین، عدم درمان فیستول مقعدی به صورت تخصصی و تکیه صرف بر روش های دارویی یا سنتی نه تنها فیستول را درمان نکرده، بلکه ممکن است عوارض پوستی، عفونی و التهابی جدید در بیمار ایجاد کند و شرایط درمان قطعی یعنی لیزر را دشوارتر سازد. تنها راه درمان واقعی و پایدار فیستول مقعدی، مداخلات تخصصی پزشکی و استفاده از روش استاندارد بستن مسیر فیستول یعنی لیزر است.
درمان فیستول مقعدی با لیزر
جهت درمان فیستول مقعدی در سریعترین زمان ممکن با استفاده از روش لیزر، بدون دوران نقاهت سخت، درد و بیهوشی با ما تماس بگیرید و همین حالا نوبت خود را رزرو کنید.
عوارض عدم درمان فیستول
اگر فردی دچار فیستول مقعدی شود و آن را جدی نگیرد، در واقع با یک مشکل مزمن و پیشرونده روبه رو است که به مرور زمان میتواند عوارض متعددی برای او ایجاد کند. عوارض عدم درمان فیستول در ابتدا ممکن است در ابتدا فقط ترشحات چرکی یا خارش و سوزش خفیف باشد. اما، در نتیجه عدم درمان فیستول به تدریج موجب تشدید عفونت، درد، التهاب و تورم در ناحیه مقعد خواهد شد.
به مرور با عدم درمان فیستول مقعدی، مسیر فیستول ممکن است گسترده تر یا شاخه دار شده و عفونت به بافت های عمقی تر گسترش پیدا کند. در این حالت، آبسه های مکرر شکل گرفته که باعث درد شدید، تب و بی قراری بیمار خواهد شد. اگر عفونت نیز کنترل نشود، احتمال نفوذ آن به خون و بروز سپسیس یا عفونت خونی نیز وجود دارد که خطرناک و گاه تهدید کننده‌ی جان است.
یکی از نگران کننده ترین و جدی ترین عوارض عدم درمان فیستول مقعدی به روش اصولی و پزشکی، تبدیل شدن آن به فیستول مقعدی نعل اسبی است. این نوع فیستول مسیرهای شاخه دار و گسترده ای داشته و به دلیل پیچیدگی ساختاری، روند درمان آن طولانی تر و دشوارتر خواهد شد. در بسیاری از موارد، برای درمان کامل این نوع فیستول، نیاز است که چند روش جراحی یا تکنیک های مختلف به صورت ترکیبی مورد استفاده قرار گیرند تا مسیرهای متعدد بسته شوند و فیستول به طور کامل درمان شود. این وضعیت نشان میدهد که عدم درمان فیستول مقعدی میتواند باعث پیچیدگی شدید بیماری و افزایش خطر شود.
آیا فیستول باعث کمر درد میشود
فیستول مقعدی ساده به خودی خود نمی تواند علتی برای کمر درد باشد. اما، برخی انواع پیچیده و عمیق فیستول مقعدی ممکن است در شرایط خاص باعث کمر درد شوند.
- یکی از علت های که فیستول باعث کمر درد میشود، عدم درمان فیستول مقعدی و تغییر وضعیت بدن به دلیل درد مقعد هنگام نشستن یا راه رفتن است. فرد بیمار ممکن است برای کاهش درد حالت بدنی خود را تغییر داده که حفظ این وضعیت نادرست به مدت طولانی میتواند منجر به گرفتگی عضلات کمر و درد مزمن شود.
- همچنین، اگر عفونت مزمن فیستول به عضلات لگنی یا فضای پری رکتال و پری اسفنکتریک سرایت کند، تحریک و التهاب این بافت ها میتواند درد را به ناحیه پایین کمر و لگن منتقل کند.
- علاوه بر این، عدم درمان فیستول ممکن است منجر به تشکیل آبسه های عمیق شده که فشار و التهاب ناشی از آنها میتواند درد را در کمر ایجاد کند.
- از طرفی دیگر، التهاب طولانی مدت در اثر عدم درمان فیستول مقعدی باعث ایجاد حساسیت و اسپاسم در عضلات اطراف لگن و کمر شده که به صورت کمر درد بروز میکند.
آیا فیستول خطرناک است
فیستول یک مسیر غیرعادی است که بدن به طور طبیعی نمی تواند آن را ترمیم کند. زیرا، این مسیر با بافت هایی شکل گرفته که التهاب و فیبروز مزمن داشته که به ترمیم از طرف بدن پاسخ نخواهند داد.
ماهیت خطرناک فیستول از این واقعیت ناشی میشود که مسیر آن، برخلاف زخم های سطحی، همیشه باز است و جریان مایعات، باکتری ها و سلول های التهابی را هدایت میکند. این شرایط باعث شده تا بافت های اطراف به طور مداوم تحت فشار و آسیب قرار گیرند، التهاب پایدار شود و محیطی مناسب برای رشد باکتری های مقاوم فراهم گردد.
عدم درمان فیستول تکیه صرف بر درمان فیستول مقعدی با دارو، باعث شاخه دار شدن و ایجاد مسیرهای فرعی در آن خواهد شد. این شاخه ها اغلب به بافت های عمقی یا اندام های حیاتی نزدیک شده و درمان را پیچیده و دشوار خواهند ساخت. حتی اگر درد یا ترشحات اولیه کم باشند، ماهیت مزمن و فعال فیستول باعث شده تا بیماری به تدریج ساختار بافت اطراف را تغییر دهد، فیبروز ایجاد کند و عملکرد طبیعی اندام ها را مختل نماید.
خطرناک بودن فیستول ناشی از ویژگی های ساختاری و بیولوژیک آن است و به همین دلیل میباشد که فیستول مقعدی غیر قابل درمان با دارو بوده و نیاز به مداخله پزشکی دارد. یک مسیر دائمی، فعال و مستعد گسترش که بدون مداخله پزشکی تخصصی هیچ گاه بهبود نمی یابد.
عوارض بعد از عمل فیستول مقعدی
عوارض بعد از عمل فیستول مقعدی به صورت کوتاه مدت بخش طبیعی روند درمانی به شمار رفته و می توانند کیفیت زندگی بیمار را تنها در روزها و هفته های ابتدایی تحت تاثیر قرار دهند. شناخت این عوارض، نحوه پیش بینی و مدیریت آن ها، نقش مهمی در کاهش نگرانی بیماران و تسریع روند بهبودی فرد ایفا میکند. بررسی علمی و دقیق این عوارض، به بیماران کمک میکند تا روند ترمیم زخم را بهتر درک کرده و مراقبت های مربوط به دوران نقاهت بعد از عمل فیستول را به شکل موثرتری انجام دهند.
از عوارض بعد از عمل فیستول مقعدی به شکل کوتاه مدت میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- احساس درد و ناراحتی مقعدی به ویژه هنگام نشستن یا اجابت مزاج
- وجود ترشحات در بیمار
- تب خفیف یا احساس کسالت
- تورم و التهاب موضعی
مشاهده اکثر این علائم تا چند هفته اول بعد از عمل فیستول طبیعی بوده و جای نگرانی نخواهد داشت. اما، اگر موردی غیر طبیعی مانند ترشحات سبز رنگ یا بد بو، تب شدید در بیمار مشاهده شود مراجعه به پزشک باید در اسرع وقت اتفاق افتد.
از دیگر عوارض بعد از عمل فیستول مقعدی نیز میتوان به عوارض بلند مدت آن اشاره نمود. عوارض بلند مدت به مشکلاتی گفته میشود که هفته ها تا ماه ها بعد از عمل فیستول ایجاد شده و یا به مرور ظاهر میشوند. این دسته از عوارض معمولا ناشی از تغییرات ساختاری، عملکردی یا زخم بافتی در ناحیه جراحی بوده که برخلاف عوارض کوتاه مدت مثل درد، ترشح یا تورم، پایدارتر بوده و دیرتر بروز میکنند. پیشگیری از این عوارض با انتخاب صحیح روش جراحی، مهارت جراح و مراقبت مناسب پس از عمل امکان پذیر خواهد بود.
از جمله این عوارض می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- عود فیستول یا بازگشت آن
- تنگی مقعد
- بی اختیاری و اختلال در کنترل مدفوع
- تشکیل فیستول های شاخه دار یا پیچیده در صورت ترمیم ناقص
- زخم و تغییر شکل پوست اطراف مقعد
Like any type of treatment, treatment for anal fistulas carries a number of risks. The main risks are: infection – this may require a course of antibiotics and severe cases may need to be treated in hospital recurrence of the fistula – the fistula can sometimes reoccur despite surgery bowel incontinence – this is a potential risk with most types of anal fistula treatment, although severe incontinence is rare and every effort will be made to prevent it The level of risk will depend on things like where your fistula is located and the specific procedure you have. Speak to the surgeon about the potential risks of the procedure they recommend.
مانند هر نوع درمان دیگری، درمان فیستول مقعدی نیز با برخی خطرات همراه است. مهم ترین خطرات عبارت اند از
عفونت: که ممکن است نیاز به مصرف یک دوره آنتی بیوتیک داشته باشد و در موارد شدیدتر حتی بستری در بیمارستان لازم شود
عود فیستول: گاهی اوقات فیستول با وجود انجام جراحی، دوباره عود میکند
بی اختیاری مدفوع: این مشکل از عوارض احتمالی اکثر روش های درمان فیستول مقعدی است. هرچند موارد شدید آن نادر بوده و در طول عمل تمام تلاش برای پیشگیری از آن صورت میگیرد
میزان این خطرات به عواملی مانند محل دقیق فیستول و نوع عمل جراحی بستگی دارد. بنابراین لازم است پیش از جراحی، درباره خطرات احتمالی روش پیشنهادی با جراح خود گفت و گو کنید
مقایسه عوارض بعد از عمل فیستول به روش سنتی و روش لیزری
با پیشرفت علم پزشکی، روش های درمان فیستول مقعدی از جراحی های سنتی و تهاجمی به سمت تکنیک های نوینی مانند درمان با لیزر حرکت کرده اند. هرچند هدف هر دو روش، تخلیه کامل مسیر فیستول و جلوگیری از عود بیماری است، اما نوع مداخله، آسیب بافتی و روند ترمیم در آن ها تفاوت قابل توجهی دارد. بررسی و مقایسه عوارض پس از عمل در این دو روش، نقش مهمی در انتخاب آگاهانه بیمار برای انجام بهترین روش عمل فیستول دارد.
در ادامه به تحلیل علمی تفاوت های این دو شیوه درمانی از نظر عوارض پس از جراحی خواهیم پرداخت:
- درد بعد از عمل فیستول: در روش سنتی جراحی فیستول، مسیر فیستول و بافت های اطراف آن به صورت کامل برش داده می شوند. به همین دلیل میزان درد پس از عمل معمولا بیشتر بوده و ممکن است تا چند هفته ادامه پیدا کند. در مقابل، در روش لیزری به جای برش، از حرارت لیزر برای بستن مسیر فیستول استفاده شده که این امر باعث کاهش عوارض بعد از عمل فیستول و آسیب کمتر به بافت ها و در نتیجه درد بسیار خفیف تر خواهد شد. بیماران معمولا طی دو تا پنج روز پس از عمل کاهش قابل توجهی در میزان درد خود احساس کرده و روند بهبودی سریع تری را تجربه خواهند نمود.
- ترشح و عفونت زخم: در روش سنتی جراحی فیستول، زخم به صورت باز باقی مانده تا به تدریج از داخل به بیرون ترمیم شود. به همین دلیل، وجود ترشحات زرد یا چرکی برای مدت نسبتا طولانی از عوارض بعد از عمل فیستول بوده و خطر بروز عفونت ثانویه و تاخیر در روند ترمیم را نیز افزایش خواهد داد. در مقابل، در روش لیزری زخم باز ایجاد نشده و مسیر فیستول از داخل به وسیله انرژی حرارتی بسته میشود. به همین علت در مقایسه با روش عمل فیستول با تیغ جراحی میزان ترشحات بسیار کمتر بوده و احتمال عفونت به حداقل خواهد رسید.
- بی اختیاری در خروج گاز یا مدفوع: در روش سنتی جراحی فیستول، در صورتی که مسیر فیستول از میان عضله اسفنکتر عبور کند احتمال آسیب به این عضله وجود داشته که می تواند منجر به درجاتی از بی اختیاری در دفع گاز یا مدفوع در بیمار شود. این خطر مخصوصا بعد از عمل جراحی فیستول های پیچیده بیشتر خواهد بود. اما در روش لیزری، مسیر فیستول بدون برش یا دست کاری عضله اسفنکتر بسته خواهد شد. بنابراین عضلات عملکرد طبیعی خود را حفظ کرده و احتمال بروز بی اختیاری در عوارض بعد از عمل فیستول تقریبا به صفر خواهد رسید.
- احتمال عود فیستول: در روش سنتی جراحی فیستول، احتمال عود بیماری نسبتا بالاتر بوده و بسته به میزان پیچیدگی فیستول، بین 10 تا 30 درصد گزارش شده است. در مقابل، در روش لیزری، اگر تکنیک به درستی اجرا شود، میزان عود معمولا بسیار کمتر و در حدود 5 تا 10 درصد میباشد. با این حال، در فیستول های بسیار پیچیده یا دارای شاخه های متعدد، ممکن است نیاز به تکرار درمان یا انجام لیزر مجدد وجود داشته باشد تا مسیر فیستول به طور کامل بسته شود.
سخن پایانی کلینیک نشیمنگاه درباره عوارض فیستول مقعدی
در نهایت، باید تاکید نمود که فیستول مقعدی غیر قابل درمان با دارو بوده و بدون مداخله پزشکی بهبود نخواهد یافت. استفاده صرف از دارو، پماد یا روش های درمان خانگی فیستول تنها میتواند علائم موقت را کاهش دهد بدون آن که مسیر غیرطبیعی فیستول را ببندد.
عدم درمان فیستول به موقع میتواند منجر به بروز عوارض جدی مانند گسترش عفونت، تشکیل آبسه های شدید، آسیب به بافت های اطراف و حتی پیچیده تر شدن مسیر فیستول شود به طوری که درمان آن در آینده نیازمند چند روش ترکیبی یا جراحی پیچیده خواهد بود. بنابراین، مراجعه سریع به پزشک متخصص و انتخاب روش درمانی اصولی، تنها راه پیشگیری از عوارض و بازگشت سلامت عملکرد طبیعی ناحیه مقعد است.